Dwadzieścia minut drogi od wileńskiego starego miasta, w rejonie Valakampiai nad brzegiem rzeki Neris, pośród lasu, znajduje się wyjątkowe miejsce – centrum sztuki i edukacji Rupert. Od 2013 roku Rupert prowadzi trzy rodzaje działań: alternatywny program edukacyjny, rezydencje artystyczne oraz program publiczny. Rupert to swoisty inkubator sztuki, przestrzeń dla współistnienia różnych form twórczych, poprzez swoją aktywność zachęcający do tworzenia projektów multidyscyplinarnych. 

Rupert, budynek Pakrantė, 2016 © Pakrantė

Budynek, w którym mieści się Rupert nazywa się ‘Pakrantė’ i został zaprojektowany od podstaw przez laureata wielu konkursów architektonicznych – Audriusa Ambrasasa. Wewnątrz znajduje się kilka pracowni połączonych z częścią do mieszkania, czytelnia, sala konferencyjna, przestrzeń wystawiennicza oraz wspólna kuchnia. 

Rupert, budynek Pakrantė, 2016 © Pakrantė

Centrum działa lokalnie, ale jest silnie powiązane z międzynarodową sceną artystyczną. W ramach alternatywnego programu edukacyjnego zapraszani są na gościnne wykłady i warsztaty goście z całej Europy. Są wśród nich artyści, kuratorzy, edukatorzy oraz badacze szeroko rozumianej kultury. Każda edycja programu poświęcona jest innym współczesnym zagadnieniom. Uczestnicy programu określają jego kierunek i rozwijają swoje indywidualne projekty na przestrzeni kilku miesięcy. Działają indywidualnie i kolektywnie. Projektem może być książka, film, wystawa czy platforma online. Rupert nie definiuje finalnego rezultatu, ale zachęca i wspiera działania zapraszając do dialogu.

Przestrzeń wystawiennicza, Rupert, 2016 © Pakrantė

Równolegle do programu edukacyjnego odbywają się rezydencje artystyczne. Pobyt w Wilnie może trwać od dwóch tygodni do trzech miesięcy. Rezydenci aplikują z propozycją projektu i w ramach swojego czasu w Rupert otrzymują opiekę kuratorską oraz zaplecze techniczne do jego realizacji. Poprzez zapraszanie do programu rezydentów z różnych dziedzin sztuki, Rupert stara się działać na rzecz nawiązywanie kontaktów oraz współpracy pomiędzy dyscyplinami, jednocześnie zachęcając do poznania i eksplorowania Wilna oraz lokalnej sceny artystycznej. 

Wykład Anny Gritz podczas publicznej prezentacji 7 Alternatywnego Programu Edukacyjnego w Rupert, 2018, fot. Evgenia Levin

Trzecim elementem jest program publiczny. Co roku jest on skupiony na innym temacie przewodnim i w jego ramach odbywają się wystawy, seminaria, spotkania i inne aktywności badające rolę sztuki w społeczeństwie. Przestrzeń wystawiennicza pełni funkcję miejsca eksperymentów. W tym roku Rupert zajmuje się pojęciem troski, współzależności i gościnności i wraz z zaproszonymi gośćmi będzie się im przyglądał między innymi z perspektywy społeczno-ekonomicznej. 

Aby uczestniczyć w programie edukacyjnym Rupert nie trzeba mieć formalnego artystycznego wykształcenia ani wcześniejszego doświadczenia w pracy ze sztuką. Aplikacje na rezydencje i do programu edukacyjnego odbywają się raz w roku w osobnych terminach. 

rupert.lt/en/ 

Kasia Sobczak
Autor

Kasia jest z Sopotu, ale od ponad trzech lat mieszka w Portugalii. Pracuje jako niezależny kurator sztuk wizualnych. Niedawno dołączyła do zespołu centrum rezydencyjnego PADA Studios, gdzie wspiera założycieli projektu w jego rozwoju. W maju 2019 roku ukończyła CuratorLab na sztokholmskim uniwersytecie Konstfack. Od 2017 współtworzy kolektyw kuratorski Da Luz, który współpracuje z młodymi artystami z Lizbony. W swojej praktyce odnosi się do historii miejsc lub osób. Lubi archiwa, biblioteki i nieoczywiste lokalizacje. Często w narracji projektów nawiązuje do przestrzeni, tworząc doświadczenia zamiast prezentacji. W wolnych chwilach oprowadza po lizbońskich galeriach sztuki i pracowniach artystów albo spędza czas nad wodą.